Belirli araçların görev sırasında tehlikeye sokulmaması adına Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından bazı araçlara trafikte geçiş üstünlüğü sağlanmıştır. Trafikte can ve mal kaybını engellemek için yapılan bu uygulama oldukça önemlidir ve bilinmesi gereken bir kuraldır. Geçiş üstünlüğü olan araçlar KGM tarafından belirlenmektedir. Geçiş üstünlüğü kurallarına uyulduğu sürece trafik asayişinin sağlanmasının yanı sıra; kaza, can ve mal kaybı gibi durumlar en aza indirgenmiş olur. Geçiş üstünlüğü kuralına uymayan sürücülere cezai işlem uygulanmaktadır. Bu konuya dikkat etmekle beraber kasko sigortası ve zorunlu trafik sigortası yaptırmak önemli bir güvence sağlar.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Hangileridir?
- Acil ve yaralı hastaları taşıyan ambulans ve araçlar
- Organ, kan ve doku nakil araçları
- Doğalgaz dağıtımıyla ilgilenen doğalgaz acil müdahale araçları
- İtfaiye araçları ve orman yangınlarına müdahale eden araçlar
- Hükümlü ve tutuklu nakil araçları
- Kar ve buz gibi durumlarda kullanılan müdahale araçları
- Koruma araçlarıyla korunan araçlar
- Bakanlık onayıyla belirlenen özel araçlar
- Zabıta araçları
- Afet ve acil durumlarda görev alan araçlar
- Olay yerinde görevli olan güvenlik araçları
Geçiş üstünlüğü olmamasına rağmen çakar takan araçlara yasal işlem uygulanmaktadır. Yalnızca çakar lamba ve siren takılmasına izin verilen özel araçların trafikte geçiş önceliği vardır.
Kavşaklarda Geçiş Hakkı Hangi Araçlarındır?
Sürücüler kavşağa yaklaşırken hızlarını azaltmalıdırlar. Geceleri ise selektör yaparak aracın gelişi haber verilmelidir. Özellikle kontrolsüz kavşaklarda ışık ya da trafik polisi bulunmadığı için trafik düzenini sağlamak adına sürücülerin geçiş üstünlüğü kuralına uyması zorunludur. Kavşak giriş ve çıkışlarında yaya ya da okul geçidi olması durumunda yayaların geçiş üstünlüğü vardır. Yaya geçidi görüldüğünde sürücülerin yayalara yol vermek için yavaşlaması gerekir. Kontrolsüz kavşağa yaklaşan araçlar, dikkatli bir şekilde yavaşlayarak geçiş önceliği olan sürücülere yol vermelidir. Kontrolsüz kavşakta geçiş hakkı sıralaması şu şekildedir:
- Geçiş üstünlüğü olan araçlara bütün sürücüler yol vermelidir.
- Motorsuz araçlar, motorlu araçlara yol vermek zorundadır.
- Geçiş yolundan veya bölünmüş yoldan gelen araçların geçiş üstünlüğü vardır.
- Dönecek olan araçlar düz giden araçlara yol vermelidir.
- Düz giden araçlar dönel kavşaktan dönecek araçlara öncelik tanımalıdır.
- Bir mülkten çıkan araçlar, ana yoldaki araç sürücülerine yol vermek zorundadır.
- Bölünmüş yoldan ya da tali yoldan gelen araçlar, ana yoldan gelen araçlara yol vermek zorundadır.
- Eşdeğer iki yolun kesiştiği kavşaklarda soldan gelen araçlar sağdan gelen araçlara yol vermek zorundadır.
- Kontrolsüz kavşakta karşılaşma halinde, dönüş yapan araçlar düz giden araçlara yol vermelidir.
- Dönüş yönüne bakılmaksızın; traktör, iş makinesi, kamyon gibi araçlar, diğer motorlu araçlara yol vermek zorundadır.
- Aksine bir trafik levhası yoksa tüm araçlar rayda hareket eden araçlara yol vermek zorundadır.
Geçiş Hakkı Olan Araç veya Yayaya Yol Vermemenin Cezası Nedir?
Geçiş üstünlüğü olan yaya ve araçlara yol verilmemesi durumunda para cezası uygulanmaktadır. Geçiş üstünlüğü yayalara ait olan yerlerde geçiş hakkı vermemenin cezası 2021 yılı itibariyle 652 TL’dir. Kavşaklarda yavaşlamamak ve geçiş önceliği kuralına uymama cezası ise 144 TL olarak belirlenmiş olup, 20 trafik ceza puanı kesilir.
Trafik ceza puanı nedir?
Karayolları Trafik Kanunu’na göre trafikte suç sayılan bir durumda uygulanan cezanın yönetmelikte belirtilen puan değeridir. 1 yıl içinde 100 ceza puanına ulaşan araç sahiplerinin ehliyetlerine 2 ay süre ile el konulur. Bu süre sonrasında tekrar 100 ceza puanına ulaşılırsa 4 aylık bir süre boyunca ehliyete el konulur. Sürücünün 1 yıl içinde 3 kez 100 ceza puanını doldurması durumunda ise ehliyetine el konulur.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlara Yol Verme Yöntemleri
Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip araç, ses ya da ışıkla diğer araçlara işaret verir. Geçiş üstünlüğüne sahip bir araçla karşılaşıldığında, üstünlüğü olan aracın güvenli ve hızlı bir şekilde geçebilmesi için bazı yöntemler bulunmaktadır:
- Tek şeritli ve dar yollarda hız yükseltilerek uygun bir yerde aracı kenara çekip geçiş üstünlüğü olan araca yer açılır.
- Arkadan geçiş üstünlüğü olan bir aracın geldiği çift yönlü ve tek şeritli yollarda hız yükseltilip olabildiği kadar sağa yanaşılmalıdır.
- Çok şeritli yollarda emniyet şeridi bulunuyorsa, geçiş üstünlüğüne sahip araç emniyet şeridini kullanır. Emniyet şeridinin bulunmadığı durumlarda ise üstünlüğü olan araç sağ şeritten gider.
- Kırmızı ışık yanarken geçiş üstünlüğü olan bir araç gelirse, kontrollü bir şekilde ışık ihlali yapılabilir.
Yayaların Geçiş Üstünlüğünün Olduğu Yerler Nerelerdir?
Trafikte geçiş üstünlüğü sıralamasında, yaya geçitlerinin bulunduğu alanlar öncelikli gelmektedir. Fakat otoban gibi yollarda yaya geçiş üstünlüğü yoktur. Sürücüler, kavşak girişlerinde ve çıkışlarında, okul ve yaya geçitlerinin bulunduğu alanlarda yayalara yol vermek zorundadır. Yaya geçiş önceliği yeterince dikkate alınmayan bir kural olduğu için sıklıkla trafik kazaları yaşanmaktadır. Bu tarz felaketlerin önüne geçebilmek için hem sürücülerin hem de yayaların çok dikkatli olması gerekmektedir.
Yayalar, Yaya Geçidini Kullanırken Nelere Dikkat Etmelidir?
Yaya geçitlerinde her ne kadar geçiş üstünlüğü yayanın olsa da kurallara uymayan sürücülerin sebep olabileceği kazalardan korunmak adına karşıdan karşıya kontrollü bir şekilde geçilmelidir. Yayaların kendine ayrılan yollarda güvenliğinin sağlanabilmesi için sürücülerin geçiş üstünlüğü kurallarına uyması zorunludur fakat bazı durumlarda (yol koşulları ve aracın durumu) sürücü aracı durduramayabilir. Bu gibi durumlarda kazaları önlemek adına yayanın, geçmeden önce yolu kontrol ederek yaya geçidini kullanması gerekmektedir. Geçiş üstünlüğünü dikkate almayan sürücüler hakkında şikayette bulunulabilmektedir.
