Zorunlu trafik sigortası, motorlu araçların kullanıldığı esnada 3. kişilerin yaralanmasına veya ölümüne neden olunan durumlarda sigorta poliçelerinde belirtilen limitler ve kaza tarihi itibariyle geçerli olan zararları güvence altına alır. Karayolları Trafik Kanunu çerçevesinde 3. kişilerin zorunlu trafik sigortası yaptıran sigortalıdan talep edecekleri tazminatlar sınırlı tutulur. Zorunlu trafik sigortasındaki zarar 3. kişilerin mal varlığının doğrudan zarar görmesi, kişinin yaralanması veya vefat etmesi durumunda ortaya çıkabilecek maddi kayıplar ile sınırlıdır. Zararın ortaya çıktığı süreç içerisinde ise, aracın hareket halinde olması şartı vardır. Aracın kendiliğinden hareket haline geçiş yapması (yokuşta el freni çekilmeden park halinde bırakılması) kazanın sorumluluğunu engelleyemez. Türkiye sınırları içerisinde geçerli olan zorunlu trafik sigortası teminatları arasında;
- Maddi Zarar Teminatı: Zarar görmüş aracın içerisinde değer kaybıdır.
- Sağlık Giderlerinin Teminatı: kişinin trafik kazasında kaybettiği sağlığını geriye kazanabilmesi için yapılacak tüm tedavi masraflarıdır. Sonradan yapılan değişikliklerden sonra bu teminat SGK sorumluluğunda da değerlendirilmektedir.
- Sakatlık Teminatı: Kazadan sonra 3. kişilerde oluşabilecek olan kalıcı sakatlıklardan dolayı meydana gelebilecek maddi kayıplardır. Sakatlık tespiti sağlık kurulu tarafından verilecek raporu esas alır.
- Vefat Teminatı: kişinin kaza sonucunda vefat etmesi sebebiyle geride kalan kişilerin, bu kişinin desteğinden yoksun kalması durumunda yakınlara ödenecek olan tazminatı teminatıdır.
- Manevi tazminat talepleri ve sigortalı kişinin sorumluluğu dışındaki tazminat talepleri ile birlikte 3. kişinin kendisinden kaynaklanan kayıplarla ilgili tazminat istekleri zorunlu trafik sigortasının teminatları dışındadır.
Araç Çeşitlerine Göre Zorunlu Trafik Sigortası Teminatları Değişir mi?
Hazine Müsteşarlığı, teminatlar konusunda yaptığı değişiklikleri net bir şekilde açıklamıştır. Hazine Müsteşarlığı’nın belirttiği teminatlar belirli durumlara ve araçlara göre de farklılıklar gösterebilmektedir. İnsan taşıyabilmek için kullanılan otomobil, minibüs, otobüs ve benzeri araçlar ayrı şekilde değerlendirilir. Eşya taşıyan kamyon, kamyonet ve benzeri motorlu araçlar, insan taşımak için veya yük taşımak için kullanılan römorklar, iş makineleri ve tarım araçları Hazine Müsteşarlığı tarafından teminat limitleri ile sıralanır. Ortaya çıkacak olan hasarın boyutuna göre farklı şekilde değerlendirmeler yapılır. Trafik sigortası teminatları her yıl değişebilmektedir. Ayrıca sigorta şirketleri de düzenledikleri trafik sigortası poliçelerine bağlı kalmak zorundadır. Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortasında yapılan değişikliklerden sonra farklı poliçeler de ortaya çıkmıştır. Yapılabilecek olan bir yanlışlık yüzünden sigorta şirketleri hatalı değerlendirme yaptı ise ve hatalı bir poliçe düzenledi ise, araç sahibinin menfaatine bir zarar gelmeyecektir. Düzenlenen zorunlu trafik sigortası poliçesi, araç sahibinin teminatlarına göre belirli şartlar ve gereksinimler yerine getirildiği zaman geçerli kabul edilmektedir.
Zorunlu Trafik Sigortası Teminatlarına Dahil Edilmeyen Durumlar Nelerdir?
- İşletilmemiş haldeki araçlardan meydana gelebilecek hasarlar
- İşletenlerin tazminat talepleri
- İşleten kişinin eşi, çocuğu, kardeşleri gibi yakınlarının mal varlıklarına gelen zarardan dolayı talep edilen tazminat
- Kazada hasar almış kişilerin yanlarında yer alan bagaj ve eşyaların dışında aracın römork kısmında yer alan eşyaların zararları
- Manevi tazminat talepleri
- İşletenlerin Karayolları Trafik Kanunu tarafından hareketlerinden sorumlu tutulan kişiler için isteyecekleri talepler
- Bakım, alım-satım, onarım ve araç üzerinde değişiklik yapılacağı zaman araçta ortaya çıkan hasarlar
- Aracın, izin alınan ya da alınmayan yarışlara katıldığı durumlarda karışabileceği kazalar ve meydana gelen hasarlar
- Terör eylemlerinde araçların kullanılması ve ortaya çıkabilecek zararlar. Aynı zamanda araç sahibinin aracın bu eylemlere karıştığını bildiği halde aracı kullanmaya devam etmesi
- Dolaylı sebeplerden ve yollardan dolayı hasara uğrayanların talepleri de trafik sigortası teminatları arasında yer almamaktadır.
Hasarsızlık İndirimi ve Zamlı Prim Uygulaması Nedir?
Trafik sigortası poliçelerinde hasarsızlık indirimi uygulaması bulunmaktadır. Hasarsızlık indirimi ve zamlı prim uygulamaları temelde basamak sistemi ile genel şartlar çerçevesinde uygulanır. Daha önce araç sahibi olmayan kişiler için hasarsızlık indirimi uygulanmaz. Yeni alınan sıfır veya ikinci el araçlar da indirimden yararlanamaz. Aracın satışını gerçekleştirdikten sonra 730 gün içerisinde yeni bir araç almayanlara hasarsızlık indirimi söz konusu değildir. Aracın hasarsızlıktan yararlanabilmesi için trafik sigortasının yürürlükte kaldığı her poliçe yılı için prim oranlarına basamaklar uygulanır. Böylelikle prim indirimleri oranları artış gösterir ve sigorta poliçesi daha ucuza mal edilmiş olur. Hasar mevcut olduğu zaman tazminat ödenmiş ise, trafik sigortası hesaplaması sonrasında yenilemeler ile birlikte her bir hasar için ayrı prim oranları 1 basamak daha yükselir. Prim indirimleri ve zamlı prim uygulaması poliçede yer alan ve ismi yazılı ruhsat sahiplerine göre farklı şekillerde uygulanır. Poliçe dönemleri içerisinde araca ait ruhsatın sahibi değişir ise, değiştiği tarihten 10 gün sonra poliçe kendi kendine fesih olur. Sigorta teminatı, yeni ruhsat sahibinin herhangi bir işlem yapmasına gerek duymadan feshin hüküm ifade edildiği tarihe kadar yararlanabilmesini sağlar. Sigorta şirketleri ise araç ruhsat sahibinin değişim tarihe kadar olan toplam prim günlerini esas alır ve bu fazlalığı sigorta ettirene kadar iade eder. Hasarsızlık indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olan ruhsat sahibi mevzu bahis ise ve bu kişi aracı bir başkasına devrederse sözleşme fesih olur. Araç sahibi, fesih olan sigorta sözleşmesini, fesih tarihinden itibaren 2 yıl içinde aynı kullanım şekline ait başka bir aracın ruhsat sahibi olmak için yeniden talep edebilir. Yeni sigorta talebi oluşturulduğu zaman indirim hakları sürmeye devam eder. İşletenler için 2 yıllık süre geçtiği zaman poliçede ilk defa trafikte yer alacak araç işletenlere uygulanan indirimsiz kademe uygulanır. Aynı durumda olan kişiler aracı başkasına devrettiyse ve farklı araç türlerinde başka bir aracın ruhsat sahibi olarak yeni bir sigorta poliçesi talep eder ise, kişi için düzenlenecek sigorta sözleşmesine ilk kez trafikte yer alacak araç sahibi gibi aynı indirimler uygulanır. Bu indirimler kademe primi olarak uygulanır. Hasar nedeniyle prim artırımı uygun görülürse, ruhsat sahibi aracını bir başkasına devrettiyse ya da herhangi bir araç türünde yeni aldığı aracın işleteni olarak yeni bir sigorta talep ederse prim artırım basamağı süreye bağlı kalmaksızın kaldığı yerden devam eder.
Zorunlu Trafik Sigortası Yaptırılmazsa Ne Olur?
Trafik sigortasının yaptırılması kanunlar çerçevesinde zorunlu tutulmuştur. Aracınız ile ilgili resmi bir işlem yaptırmak istediğiniz zaman da sigorta şartı aranır. Muayeneler ve alım-satım işlemlerinde de trafik sigortası sorgulanır. Sigortanızı geç yaptırdığınız zaman gecikme süreniz kadar gecikme cezası ödersiniz. Her ay için farklı oranlarda ödenen bu cezalar %50’ye kadar varabilmektedir. Zorunlu trafik sigortasının düzenli olarak yenilenmesi gereken bir sigorta olduğunu da asla unutmamalı ve zamanı geçmeden sigortanızı sürekli yenilemelisiniz.
