Bir zaman zarfında dinlenen konuşmaların, kalıcı hale getirilmesi ve sonradan da hatırlanması için not almanın önemi büyük. Ders anlatan öğretmenin ağzından çıkanları kaçırmadan not almak, bir seminer ya da konferansta odaklanılan konuları yazmak ya da bir iş toplantısında tüm konuşulanları anlaşılır bir şekilde özetlemeye çalışmak birçok kişinin zamanının önemli bir bölümünü oluşturuyor. Peki etkili not tutma teknikleri neler?
Etkili Not Tutmak için Hazırlan
Etkili not tutma, bir dinleyicinin vermek istediği asıl mesajları kaçırmadan gerekli tüm bilgiyi kağıda dökebilmek anlamına geliyor. Hangi ortamda olursan ol, öncelikle not alacağın araçları hazırlaman gerekiyor. Kağıdın, kalemlerin, tabletin ya da laptopun, eğer varsa destekleyici sunum dokümanları ve konuyla ilgili daha önce sana ulaştırılan belgeler yanında olmalı. Hatta yalnızca yanında olmamalı, konuya zihinsel olarak da hazırlanmalısın. Yani, not alacağın konuyla ilgili önceden elinizde olan materyalleri okumuş ve genel jargona ve aktarılan bilgilere hakim olmalısın.
Etkili not alma teknikleri arasında öne çıkan diğer bir konuşmacıya odaklanmak oluyor. Duyduğun herşeyi not etmeye değil, konuşmacıya odaklanmalısın. Bu hem konuyu sağlıklı bir şekilde takip edebilmene, hem de nelerin not edilmesi gerektiğini kolayca ayırt etmene olanak tanıyor. Konuşmacıya odaklanmak, onun bilgileri hangi teknikleri kullanarak aktardığını anlamana da destek oluyor. Böylece not alırken sıralı maddeleri ya da verilen kurguları başarılı bir şekilde kaydedebilirsin.
Kendine Özel Not Alma Şekilleri Belirle
En etkili not tutma teknikleri arasında yer alan diğer bir unsur, anahtar kelimeleri ayırt etmek oluyor. Bir seminer, konferans, ders ya da toplantı sırasında tüm duyulanları not etmen mümkün değil. Bunu yapmaya çalışırsan, bir süre sonra konuşma hızına yetişemeyebilir ve konuları takip edemeyebilirsin. Ayrıca her şeyi not etmene gerek de yok. Çünkü hangi ortam olursa olsun, anlatımların önemli bir bölümü, verilmek istenen asıl mesajı detaylandırmak ya da daha anlaşılır kılmak için yapılıyor. Bu nedenle her şeyi değil, anahtar fikirleri ayrıt edebilirsen, etkili bir şekilde not alabilirsin.
Not alırken hızlı olmak gerektiği açık. Hızı artırmak için kısaltmalar, kendine özel bazı semboller kullanabilirsin. Örneğin, iş yeri organizasyonu ile ilgili bir seminerde, birimleri ve birimlerin görevlerini oluşturacağın şemalarla not alabilirsiniz. Şema kullanmak konunun görsel olarak yansıtılmasını sağladığı için, seminerin devamında gelen yeni bilgileri olması gerektiği yere rahatça eklemene destek oluyor. Ayrıca sık kullanılan kelimeler için sonradan gördüğünde anlayacağın kısaltmalar kullanabilirsin. “Artıyor” kelimesi için yukarı yönlü ok, “değişmek, değişim” için dalgalı bir çizgi, ülke adları için baş harfler, “profesor” için “prof” gibi kısaltmalar zamandan kazanmana olanak tanıyor. Bu şekilde anlaşılır semboller ya da kısaltmalar kullanmak etkili not tutma yöntemleri arasında yer alıyor.
Etkili Not Tutma Teknikleri için Örnekler
Not tutmanın bir çok farklı tekniği var. İşte farklı ortamlarda kullanabileceğin farklı not tutma teknikleri:
- Cornell yöntemi: Bu yöntemde bir A4 kağıdı, 3 bölüme ayrılıyor. İlk çizgi kağıdın en alt kısmından 5 cm yukarıya yatay olarak, ikinci çizgi kağıdın sol kenarından 5 cm yanda dikey olarak çiziliyor. Yatay çizginin altında kalan kısım özet bölümü, sol tarafta kalan kısım kavram ve ipuçları bölümü, ortada kalan büyük alan ise ana notlar bölümü olarak adlandırılıyor. Not tutmak için ana bölüm kullanılıyor, sol kısımdaki 5 cm’lik alana kendin için ipuçları ya da ana kavramları yazabilirsin. En alt bölüm ise özet olarak sunulan bilgileri içeriyor.
- Grafik yöntemi: Grafik yönteminde, kağıt sütunlara bölünüyor ve konuşmacının sunduğu her kategori için bir sütun ayrılıyor. Bilgiler hangi kategoriye aitse o sütuna not ediliyor. Kategoriler arasındaki ilişki ise oklarla veya farklı şekillerle gösterilebiliyor.
- Akıcı notlar yöntemi: Bu yöntem, konuyu hatırlatacak genel cümleler ve şekiller kullanılmasına dayanıyor. Önceden bilgi sahibi olduğun konularda, konuşmacıyı dinleyip, senin için önemli olan bilgileri genel hatları ile not edebilirsin.2
En etkili not tutma tekniği her dinleyici için aynı değil. Düşünme ya da öğrenme tarzı farklılıkları gibi faktörler aslında not alma şekillerini de etkiliyor. Not almada önemli olanın verilmek istenen mesajı kaçırmamak olduğunu unutmamalısın.
